MENEPOZ
Kadın hayatında son derece önemli bir yere sahip olan menopoz dönemi, Dünya Sağlık Örgütü (WHO, DSÖ) tarafından, yumurtalık faaliyetlerinin sona ermesiyle âdet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesi olarak tanımlanmaktadır. Kişinin menarş (ilk âdet kanaması) yaşıyla alakası bulunmayan menopoz döneminin başlangıç yaşı, çoğunlukla genetik ve çevresel faktörler ile bağlantılıdır.
Her kadın belirli bir yumurta rezerviyle dünyaya gelir. Farklı bir deyişle kadın vücudu üreme hücresi olan yumurtayı üretemez. Ergenlik döneminden itibaren artan hormonların etkisiyle her ay düzenli olarak oluşan âdet siklusu boyunca kadın yumurtalarının içinde bulunduğu foliküllerin bir kısmı olgunlaşır. Olgunlaşan yumurtaların en sağlıklı olanı, rahim ile yumurtalıklar arasında bir köprü vazifesi gören fallop tüplerine atılırken diğerler foliküller söner ve işlevsiz olan bu yumurtalar vücut tarafından emilir. Yumurtalık foliküllerindeki bu azalma aynı zamanda östrojen hormonunun azalmasına yol açar.
Zincirleme devam eden bu olayların sonucunda âdet kanaması kesilir ve doğurganlık da böylece sona ermiş olur. Menopoz başlangıcından bahsedilebilmesi için kişinin bir yıl boyunca âdet kanaması görmemesi gerekir. Genellikle 44 ila 55 yaşları arasında olması beklenen menopoz döneminin ne zaman başlayacağı çoğunlukla kişinin genetik özelliklerine bağlıdır.
Genetik yapının yanı sıra, ırk, kötü beslenmek, doğum sayısı, geçirilen operasyonlar, radyoterapi, kemoterapi, sigara kullanımı, vejetaryen diyet uygulamak, aşırı zayıf olmak ve sosyoekonomik düzey de menopoz yaşının düşmesinde rol oynayan etkenler arasında yer alır. Menopoz süreci üç farklı dönemde incelenir.
Menopoz Dönemleri;
Dünya Sağlık Örgütü’nün yapmış olduğu sınıflandırmaya göre menopoz üç döneme ayrılır:
1) Premenopoz: Menopoz semptomlarının görülmeye başladığı dönemden itibaren kesinleşmiş menopoz zamanını kapsamaktadır. Yumurtalıklarda folikül aktivitesi yavaşladığından dolayı östrojen düzeyi azalmakta ve adet kanamaları düzensizleşmektedir. Bu süreç, 1-2 aydan 1-2 yıla kadar sürebilmektedir.
2) Menopoz: Adet kanamasının bitmiş olduğu dönemdir. Adet kanamasının bitmiş olmasıyla beraber doğurganlık da son bulmaktadır.
3) Postmenopoz: Menopozdan yaşlılık dönemine kadar olan 6 ila 8 senelik süreyi kapsamaktadır. Bir kadının menopoz döneminde olabilmesi için 12 ay boyunca adet görmüyor olması gerekmektedir. Bu dönemde kişi, osteoporoz (kemik erimesi) ve kalp hastalıkları gibi pek çok farklı sağlık sorunu bakımından yüksek risk altındadır. Bu dönemde hekim kontrolünde ilaç kullanılması ve yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması önerilmektedir.
Menopoz, oluşum çeşitlerine göre de sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma doğal menopoz, erken menopoz ve cerrahi menopoz şeklindedir.
– Doğal Menopoz; menopoz döneminin doğal bir süreç içinde gerçekleşmesidir.
– Erken Menopoz; menopozun 45 yaşından önce meydana gelmesi durumudur. Nedenleri şu şekilde sıralanabilmektedir;
– Otoimmün hastalıklar,
– Radyoterapi,
– Nedeni belirsiz durumlar,
– Kemoterapi,
– Enfeksiyonlar,
– Çevresel nedenler,
– Kürtaj ve düşükler,
– Aşırı şişmanlık,
– Sık gebelik,
– Hipotiroidizm,
– Hormonal değişiklikler.
– Cerrahi Menopoz; yapılan bazı cerrahi müdahaleler zamanından önce menopoza girmeye sebebiyet verebilmektedir. Adet gören bir kadının yumurtalıkları ameliyat ya da cerrahi bir işlem sonucunda alınırsa, adet kesilir ve menopoz oluşur. Ayrıca radyasyon tedavileri ve kemoterapi gibi kanser tedavileri de menopoza sebep olabilmektedir. Ancak kanser kemoterapileri sırasında görülen yumurtalıkta işlev kaybı geri dönüşümlüdür.
Menopoz Dönemi Belirtileri Nelerdir?
Menopoz döneminde kişide fiziksel ve psikolojik yönden pek çok değişiklik olmaktadır. Adet dönemlerinin ağırlaması ya da uzamaya başlaması ve bu dönemlerin düzensizleşmesi, kişinin menopoza gireceğinin habercisidir. Genel hatlarıyla menopoz dönemi belirtilerine baktığımızda;
– Adet düzensizlikleri
– Yumurtlamada azalma
– Ateş basmaları
– Aşırı terleme
– Depresif ruh hali
– Uyku problemleri
– Duygu durum değişiklikleri
– Konsantrasyon güçlüğü
– Unutkanlık, dikkatsizlik
– Yorgunluk
– Özgüven azalması
– Cinsel istekte azalma
Gibi belirtilerin genel belirtiler olduğunu görmekteyiz. Yukarıda belirtmiş olduğumuz menopoz dönemi belirtilerine ek olarak; koroner kalp hastalıkları riskinin artması, bağırsak problemleri, osteoporoz gibi problemler de menopoz döneminde yaşanan problemler olarak sıralanmaktadır.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
İçerik Güncelleme Tarihi : 07.04.2023